Erik Jan Harmens tekende een contract voor een poëziebundel en een boek over autisme - In het spectrum - bij Uitgeverij Thomas Rap. Uitgever Jasper Henderson schreef op Instagram: ‘Ergens in 2001 liep Adriaan Jaeggi de redactiekamer van Uitgeverij Thomas Rap binnen met de mededeling: ‘Gisteren zag ik in café Helmers een enorm talent optreden. Erik Jan Harmens heet-ie.’ Adriaan had, zoals vaker, gelijk. Nu, 20 jaar later, tekende Erik Jan dan echt bij Rap; voor een poëziebundel en een groot non-fictieboek, In het spectrum. Dat maakt me om vele redenen ongelooflijk gelukkig.’

Op 22 september 2021 publiceerde Erik Jan een essay in NRC Handelsblad, met als titel: ‘Ik sta altijd aan, overdenk alle mogelijkheden, houd iedereen in de gaten’. Daarin beschreef hij hoe hij twee jaar geleden de diagnose autismespectrumstoornis kreeg. Hieronder een fragment:

‘Bij mij is alles wat het is. Als iemand vraagt hoe het met me gaat, denk ik dat het een echte vraag is, niet een die me enkel uit beleefdheid wordt gesteld. Verstandelijk weet ik dat het laatste het geval is, maar ik trap er toch steeds opnieuw in, alsof ik de geheugenspanne heb van een goudvis. Het liefst zou ik het steeds checken: „Vraag je zomaar hoe het met me gaat, of wil je een eerlijk antwoord?” Nu moet ik raden en in plaats van een van de twee opties te kiezen, ga ik voor allebei. Met als gevolg dat ik bevries, als een keeper die bij een penalty naar zowel de linker- als rechterhoek wil duiken. „Eh, ja, het eh… gaat wel oké, goed wel, ik eh… mag niet klagen, of eh… niet vaak tenminste, eh…”

Het liefst zou ik de vraag hoe het gaat naar waarheid beantwoorden: „Ik weet het niet.” Ik ben zover ik weet gezond, maar je weet nooit wat je onder de leden hebt en die onzekerheid is er óók. Ik loop om de dag hard en ben redelijk fit, al moet ik bij het zwembad wel mijn buik inhouden. Ik ben niet arm, maar kan me ook geen sabbatical veroorloven. Ik heb qua literaire loopbaan best iets bereikt, maar anderen oneindig veel meer. Ik heb de mooiste kinderen van de wereld, een allerliefste vriendin en een zorgzame familie, maar ik voel me ook vaak eenzaam en met niemand verbonden. Dan lig ik in mijn bed en bestudeer ik de spachtelputz op het plafond. Ik zie ontelbaar veel korreltjes , zoals mijn hoofd gevuld is met ontelbaar veel gedachten. Lichte gedachten, maar vooral ook veel donkere. Hoe gáát het met mij?’